ΓΡΑΦΩ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΓΡΑΜΜΕΣ την επαύριον της Εθνικής Επετείου. Όλες/οι ξέρουμε πια πως η Ελληνική Επανάσταση δεν ξεκίνησε στις 25 Μαρτίου 1821 κι ότι δεν ήταν μια ιδιαίτερα επιτυχής επανάσταση. Αλλά οι επέτειοι είναι για να ανανεώνουμε τη μεταφυσική δέσμευσή μας στη συλλογική μας ταυτότητα κι όχι για να μαθαίνουμε Ιστορία. Για την ακρίβεια, είναι για να θυμόμαστε τις επώδυνες τομές της Ιστορίας από τις οποίες ξεπήδησαν τα τερατώδη «εμείς» που μας περιέχουν, και να τις συγκαλύπτουμε με αφηγήσεις νίκης και δικαίωσης. Η Καθημερινή θυμάται άλλη μια επέτειο γι’ αυτή τη μέρα – υπερεθνική αυτή τη φορά: Στις 26 Μαρτίου 1995 τίθεται για πρώτη φορά σε ισχύ η συνθήκη Schengen. Τουρίστες, επιχειρηματίες και λαθρέμποροι θα κυκλοφορούν ελεύθεροι πλέον στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, όπως έγραφαν οι Times, λίγες μέρες αργότερα. Στις επτά αρχικές χώρες θα προστεθούν, τα επόμενα χρόνια, και τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ενωμένη Ευρώπη αποκτά, επιτέλους, χωρική υπόσταση. Με μερικές ανακολουθίες, όμως: Στη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης και της πανδημίας –όταν, δηλαδή, απαιτείται η μέγιστη ενότητα– οι συνοριακοί έλεγχοι επανενεργοποιούνται και η Ευρώπη κατακερματίζεται εκ νέου.
Εξάλλου, η ενωμένη Ευρώπη ποτέ δεν έπεισε για την ενότητά της, ούτε τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της. Μια τρίτη επέτειος που θα πρέπει να γιορτάζεται τον Μάρτιο αφορά τη συνέντευξη του Jeroen Dijsselbloem στη Frankfurter Allgemeine τον Μάρτιο του 2017. Εκεί, ο γνωστός μας Γερούν έκανε την περίφημη δήλωση: «Ως σοσιαλδημοκράτης αποδίδω εξαιρετική σημασία στην αλληλεγγύη. Όμως όσοι την επικαλούνται έχουν και καθήκοντα. Δεν μπορώ να ξοδεύω όλα μου τα λεφτά σε ποτά και σε γυναίκες και μετά να ζητάω βοήθεια» είπε, αναφερόμενος στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Δεν θα έπρεπε να περιμένουμε κάτι λιγότερο από κάποιον που ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του σε Καθολικά σχολεία: Η παραβολή του Ασώτου Υιού και ο ρόλος του αυστηρού πατέρα που επιφύλαξε στον εαυτό του αποτυπώνουν την ιδέα του νηφάλιου και πειθαρχημένου Βορρά για τον αμελή και ακατάστατο Νότο. Με μερικές σοβαρές ανακολουθίες κι εδώ, όμως.
Πέρα από τον εξόφθαλμο ρατσισμό, η δήλωση του Γερούν αποπνέει και μια βαθιά σεξιστική αντίληψη. «Οι γυναίκες» είναι αντικείμενα, σαν τα ποτά και τις άλλες έκλυτες απολαύσεις, στις οποίες σπαταλώ τα χρήματά μου – αυτό το ιερό αντάλλαγμα της συνετής προσήλωσής μου στην εργασία. Η ενασχόληση με τις γυναίκες αποτελεί περίσπαση, παρέκκλιση και ανηθικότητα, που μου στερεί το δικαίωμα να ζητήσω βοήθεια όταν βρεθώ σε ανάγκη. Η (σοσιαλδημοκρατική, μάλιστα) αλληλεγγύη ισχύει μόνο για όσους επιδεικνύουν εγκράτεια και συμμορφώνονται με το πατριαρχικό πρότυπο που απορρέει από τα διδάγματα της Καινής Διαθήκης. Σε 30 λέξεις ο Γερούν συνόψισε το όραμα της ενωμένης Ευρώπης. Και, μαζί μ’ αυτό, τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό που ενέπνευσε τις πολιτικές αποφάσεις στις οποίες στηρίχτηκε η διαχείριση της οικονομικής κρίσης.
Δημοσιεύτηκε στο Πρίμα αρ. 153, την 1η Απριλίου 2023.
Digital Landscapes 