Tag Archives: ΕΑΠ

Η δυναμική του παρόντος

Posted on by

ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΕΑΠ

Η ιστορία των πανεπιστημίων είναι από τους λιγότερο δημοφιλείς κλάδους της ιστορίας. Διασταυρώνεται με τη διανοητική ιστορία και με την ιστορία της επιστήμης, και έχει στο ενεργητικό της διεισδυτικές αναλύσεις γύρω από τους μετασχηματισμούς που συντελέστηκαν στα πανεπιστήμια, ιδίως τον 19ο και τον 20ό αιώνα. Σήμερα έχουμε το «προνόμιο» να ζούμε αυτή την ιστορία live. Ο θεσμός του πανεπιστημίου βρίσκεται μπροστά σε έναν από τους πιο αποφασιστικούς μετασχηματισμούς της ιστορίας του. Και όπως συμβαίνει πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ταξικές επιλογές, τα συντεχνιακά συμφέροντα, οι θεσμικές ανασφάλειες, οι ιδεολογικές προδιαθέσεις και οι θεωρητικές στάσεις των εμπλεκόμενων υποκειμένων συνθέτουν ένα πολυδύναμο πλαίσιο, εντός του οποίου δίνονται κρίσιμες πολιτικές μάχες. Αποτελεί μέγιστη αφέλεια να ισχυριζόμαστε ότι οι αλλαγές που προτείνονται από διάφορες πλευρές αποτελούν «εξορθολογισμό», «αναβάθμιση», «εκσυγχρονισμό», «διεθνοποίηση» – εν ολίγοις θεραπεία των στρεβλώσεων και αποκατάσταση των καθυστερήσεων του ελληνικού (ή όποιου) πανεπιστημίου. Πάνω απ’ όλα, αποτελούν πολιτικές επιλογές για το μέλλον του πανεπιστημίου, οι οποίες δεν υπόκεινται σε καμιά υπερβατική νομιμοποίηση πέρα από τον συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουν την πραγματικότητα τα άτομα και οι συλλογικότητες που τις εισηγούνται. Και από αυτή την άποψη βεβαίως, καμία στρατηγική για το πανεπιστήμιο δεν είναι ουδέτερη.

Ο λόγος που επανέρχομαι στο ζήτημα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου είναι επειδή θεωρώ ότι αποτελεί το πιο ριζικό πείραμα που έγινε τα τελευταία χρόνια στον χώρο της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μάλιστα, όσο κι αν αυτό δεν ομολογείται, η εμπειρία του αξιοποιήθηκε με διάφορους τρόπους στους πιο πρόσφατους νόμους για τα πανεπιστήμια. Υπό αυτή την έννοια, θεωρώ ότι η συζήτηση για το ΕΑΠ –όταν και αν ανοίξει πραγματικά– αφορά το σύνολο της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το πρόσφατο άρθρο του προέδρου της Διοικούσας Επιτροπής στα Ενθέματα (20.12.2015) δείχνει, αν μη τι άλλο, ότι έχουν δρομολογηθεί εξελίξεις, και αυτό αποτελεί σίγουρα θετικό μήνυμα μετά από την αδράνεια πολλών χρόνων.

Continue reading →

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Posted on by

ΤΟ ΕΠΕΙΓΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ

Τις τελευταίες μέρες γίνεται πολλή συζήτηση σχετικά με το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο: διαπίστωση προβλημάτων, εξαγγελίες από την κυβέρνηση, θετική ανταπόκριση από τη διοίκηση του ΕΑΠ. Καταρχάς, είναι βεβαίως θετικό ότι το ΕΑΠ βρίσκεται στις ειδήσεις, ότι, όπως φαίνεται, θα αποτελέσει θέμα συζήτησης στο πλαίσιο της γενικότερης προβληματικής για την αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο άνοιξε η συζήτηση είναι, κατά τη άποψή μου, στρεβλός. Η (πενηντάχρονη πλέον) Μαφάλντα είχε επισημάνει κάποτε με τη χαρακτηριστική παιδική της αφέλεια ότι «το σημαντικό δίνει πάντοτε τη θέση του στο επείγον». Κάπως έτσι μοιάζουν τα πράγματα με το ΕΑΠ. Το ζήτημα που κυριάρχησε είναι η κατάργηση της κλήρωσης και η δυνατότητα «ελεύθερης» πρόσβασης στα προπτυχιακά προγράμματα, ενώ από την άλλη πλευρά ακούστηκαν οι ενστάσεις όσων βλέπουν με επιφυλακτικότητα τον πιθανά χρησιμοθηρικό χαρακτήρα των σπουδών. Από την κυβέρνηση και τη διοίκηση του ΕΑΠ, πάλι, πολύς λόγος έγινε για το πρόβλημα των διοικητικών υπαλλήλων που αμείβονταν από το ΕΣΠΑ και την επείγουσα ανάγκη διοικητικής αναδιάρθρωσης του Ιδρύματος.

Ας μιλήσουμε για το ΕΑΠ, λοιπόν· αλλά, από πού θα πρέπει να ξεκινήσει η συζήτηση; Ποια είναι τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν και με ποια σειρά; Και ποιοι είναι αρμόδιοι να τα απαντήσουν; Δυστυχώς, από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη ελάχιστοι και ελάχιστες έχουν γνώση του ΕΑΠ εκ των ένδον, και η ισχνή ακαδημαϊκή κοινότητα που συγκροτείται από το μόνιμο προσωπικό του πανεπιστημίου απέχει από την άρθρωση δημόσιου λόγου. Είμαι βέβαιος ότι όσο περνάει ο καιρός θα έρχονται στην επιφάνεια οι στρεβλώσεις ενός θεσμού που οικοδομήθηκε με αδιαφάνεια και απόλαυσε μια ιδιόμορφη πολιτική ασυλία επί πολλά χρόνια: τα αδιαφανή οικονομικά του, η τεχνητή διατήρησή του υπό την εποπτεία Διοικούσας Επιτροπής, αλλά και μικρότερες «αμαρτίες» όπως οι διαδικασίες στελέχωσης των υπηρεσιών του και οι όροι παραγωγής του εκπαιδευτικού υλικού. Όλα αυτά, ωστόσο, δεν θα πρέπει να μας κάνουν να χάσουμε από τα μάτια μας την ουσία. Και η ουσία είναι ότι το ΕΑΠ είναι ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό εγχείρημα, το οποίο θα πρέπει να κατέχει κεντρική θέση σε οποιοδήποτε μελλοντικό σχεδιασμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Continue reading →