ΑΣ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΟΥΜΕ να μείνουμε στα γεγονότα. Σε αυτά επιστρέφουμε, εξάλλου, κάθε φορά που χάνεται ο έλεγχος, για να μπορέσουμε να αποτιμήσουμε τη σοβαρότητα της κατάστασής μας.

1. Η εμφάνιση του κορωνοϊού Covid 19 είναι ένα γεγονός. Δεν είναι, όμως, ένα οποιοδήποτε γεγονός. Θα τολμήσω να ισχυριστώ ότι είναι το πρώτο global event στην Ιστορία. Δεν είναι ένα γεγονός το οποίο έχει οικουμενικές συνέπειες. Τέτοια υπήρξαν πολλά στο παρελθόν. Μεγάλοι πόλεμοι, κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις, επιστημονικές ανακαλύψεις… Όλα όμως ήταν τοπικά γεγονότα, οι συνέπειες των οποίων εκτείνονταν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η εμφάνιση του Covid 19 είναι ένα γεγονός πλανητικής κλίμακας καθεαυτό. Συμβαίνει ταυτόχρονα σε όλα τα σημεία του πλανήτη και κινητοποιεί αντιδράσεις, οι οποίες από την ίδια τους τη φύση υπερβαίνουν τους περιορισμούς των τοπικών πλαισίων.
2. Η αντιμετώπιση του Covid 19 είναι μια παγκόσμια άσκηση βιοπολιτικής. Οφείλουμε, ασφαλώς, να μείνουμε μακριά από θεωρίες συνωμοσίας περί σκόπιμης διασποράς του ιού και από μετα-αποκαλυπτικά σενάρια περί εσκεμμένης χειραγώγησης των μαζών. Δεν βοηθούν και αποπροσανατολίζουν. Ωστόσο, παραμένει γεγονός ότι αυτή τη στιγμή όλες οι προσπάθειες εστιάζουν στις πολιτικές διαχείρισης της ζωής. Οι αποφάσεις που αφορούν το ποιοι θα ζήσουν και ποιοι θα πεθάνουν, ποιοι και ποιες έχουν προτεραιότητα στις υπηρεσίας υγείας, ποιοι πληθυσμοί θα «μπουν σε καραντίνα» και ποια θα είναι η έκταση των περιοριστικών μέτρων, βρίσκονται στα χέρια πολιτικών επιτελείων και ειδικών που εγγυώνται τη διατήρηση της ζωής σε συνδυασμό με τη διατήρηση ενός συγκεκριμένου κοινωνικού συστήματος. Οι δηλώσεις του Μπόρις Τζόνσον αποτελούν μια ιδιαίτερα εύγλωττη έκφραση της συγκεκριμένης πολιτικής, αλλά δεν αφορούν μόνο τη χώρα του. Η υποκείμενη ιδέα σε όλη αυτή την προσπάθεια είναι η επίτευξη συναίνεσης και ο συντονισμός σε πλανητικό επίπεδο των πολιτικών διαχείρισης της κρίσης, ανεξάρτητα από την ιδιαίτερη πολιτική και πολιτισμική φυσιογνωμία των επιμέρους τοπικοτήτων.
3. History is a bitch. Εδώ και πολύ καιρό, το μείζον ζήτημα για την «πολιτισμένη Δύση» ήταν να κρατήσει έξω από τα σύνορά της τις συνέπειες του τέλους της αποικιοκρατίας. Ο πόλεμος, η οικονομική εξαθλίωση και, συνακόλουθα, οι ροές των ανθρώπων που διεκδικούσαν μερίδιο στη ευμάρεια του «ανεπτυγμένου κόσμου» έπρεπε, με κάθε τρόπο, να παραμείνουν καθηλωμένες στην περιφέρεια. Όπως, μάλιστα, έδειξε η πρόσφατη ελληνική κρίση, η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν διατεθειμένη να αποκόψει τα μολυσμένα μέλη της, προκειμένου να διατηρήσει την άμωμη καθαρότητά της. Όμως τα σύνορα αποδείχτηκαν διάτρητα. Έπεσαν από έναν παράγοντα που κανείς δεν φαίνεται να είχε υπολογίσει, έναν ασήμαντο ιό που η εξάπλωση, και όχι η σοβαρότητά του, κλόνισαν την αλαζονική αυταρέσκεια της Δύσης. Σε ένα απροσδόκητο γύρισμα της Ιστορίας, το βιολογικό δοκιμάζει τα όρια του πολιτικού απειλώντας να μετατρέψει το κέντρο σε περιφέρεια.

Δημοσιεύτηκε στο Πρίσμα αρ. 83, στις 21 Μαρτίου 2020.

Image Credit: Dorothy Hodgkin, Molecular model of Penicillin, c. 1945.